Pagina 23 van: Haven op- en overslag 2020
23november 2020
Afb. 4 Het afwenden van ontstekingsgevaar van een vat (links onder)Afb. 3 Vonkontlading in een elektrostatisch opgeladen leiding
equipotentiaalverbinding tussen alle on-
derdelen noodzakelijk. De weerstand van
deze verbinding mag hoog zijn; een waar-
de lager dan 1 MOhm (1 miljoen Ohm) vol-
staat in het algemeen om elektrostatische
lading veilig af te voeren.
Leidingwerk
Een praktijkvoorbeeld is leidingwerk dat
bestaat uit verschillende geflensde delen.
De delen zijn dan met bouten en moeren
verbonden en meestal wordt er ook nog
een equipotentiaalverbinding gelegd over
de flens. De praktijk toont aan dat het
moeilijk is om deze verbindingen intact te
houden. In de loop der tijd kunnen ze los
komen als gevolg van trillingen of corro-
sie. Een periodieke controle is dan nodig.
Het mag duidelijk zijn dat het bij een groot
aantal flenzen weinig realistisch is om het
leidingwerk periodiek te gaan controleren.
Gegarandeerde verbinding
Een veel betere oplossing is een gegaran-
deerde verbinding door montage. Bouten
en moeren, eventueel met een getande
ring, kunnen een perfecte equipotentiaal-
verbinding vormen. Het is steeds aange-
wezen om dit met enkele spotmetingen te
verifiëren. Voordeel van deze methode is
dat er dan wél aandacht kan gaan naar de
resterende equipotentiaal- of aardverbin-
dingen, want over een isolerende balg
moet uiteraard wel een verbinding voor-
zien worden.
Dezelfde benadering is te volgen bij tanks,
vaten, silo’s en andere procesapparatuur.
Het volstaat als tussen de onderdelen spra-
ke is van een doorgaande metalen verbin-
ding. Het aarden van een grote tank of silo
is zelden nodig. Deze staan meestal stevig
in de bodem verankerd, wat een voldoende
aarding levert (<1MOhm).
Mobiele geleiders
Aarding is vaak wel onontbeerlijk voor mo-
biele geleiders zoals een tankwagen, een
metalen drum en een geleidende (antista-
tische) bigbag. Deze systemen zijn typisch
geïsoleerd opgesteld van de aarde en het
leggen van een gegarandeerde verbinding
met de rest van de installatie is bijna on-
mogelijk. Aarden via een aardingsklem is
dan geboden. In functie van het risico kan
bovendien een aardingscontrole-unit no-
dig zijn.
Conclusie
Aarding van elektrische apparatuur en
bliksemafleiders is zeker nodig. Het indi-
vidueel aarden van verschillende proces-
onderdelen is minder zinvol. Het is wel
noodzakelijk dat geleidende onderdelen
op dezelfde potentiaal worden gehou-
den. Zorg daartoe voor een gegarandeerde
equipotentiaalverbinding door een juiste
manier van monteren. Als deze verbinding
een voldoende lage weerstand heeft, is dit
een gelijkwaardig alternatief voor een aar-
ding. Voor mobiele geleiders is aarding
vaak wel nodig, waarbij een aardingscon-
trole-unit vaak is aan te bevelen.
Misverstand
Een veel voorkomend misverstand is dat
met een goede equipotentiaalverbinding
elektrostatische ontladingen worden
voorkomen. Equipotentiaalverbinding
voorkomt echter alleen vonkontladingen,
terwijl er nog diverse andere ontladings-
vormen bestaan, waarvan sommige nog
krachtiger zijn dan vonkontladingen. Om
dergelijke ontladingen te voorkomen is
specialistische kennis nodig.
Wetgeving
In dit artikel is niet verwezen naar wetge-
ving of normen. De systematiek zoals be-
sproken wordt echter wel ondersteund
door de Atex-wetgeving en bijhorende nor-
men. ■
Over ISMA Explosion Safety Consultancy
ISMA is gespecialiseerd in explosievei-
ligheid van installaties en processen. Het
bedrijf houdt zich bezig met onder meer
het uitvoeren van explosierisicoanalyses
en het onderzoeken van explosie-effecten
en explosie-incidenten. ISMA heeft een
gedegen kennis van statische elektriciteit
en beschikt op dit gebied over een scala
aan meetapparatuur. ISMA is werkzaam
in een brede waaier van industrieën en
neemt deel aan verscheidene internationa-
le werkgroepen. Het bedrijf heeft sinds de
start van de activiteiten in 1984 meer dan
5000 industriële installaties onderzocht.
Haven / Explosieveiligheid
22-23_stuvex.indd 23 30-10-20 10:28