In de stortgoedverwerking draaien naast elektrische ook de nodige hydraulische installaties. Om de bedrijfszekerheid hiervan te garanderen, is het verstandig regelmatig de kwaliteit van de hydrauliekolie te laten onderzoeken. Dat kan in gespecialiseerde laboratoria. Maar hoe lees je vervolgens de laboratoriumbevindingen, de ‘stoplicht-indicatie’ en – vooral dat – hoe zet je de analyseresultaten in voor beter onderhoud? Corné Balvert, helemaal thuis in de wereld van olie en oliemonsters, helpt je op weg.
Olie moet je zien als het bloed van een hydraulische installatie: de samenstelling en eigenschappen ervan geven veel informatie over de conditie van het systeem. Het monitoren van hydraulische olie is hiermee van cruciaal belang om een systeem ‘gezond’ te houden en tijdig te kunnen ingrijpen nog vóórdat problemen zichtbaar en merkbaar worden. Corné Balvert van Van Meeuwen Lubrication B.V. heeft jarenlange ervaring met de analyse van hydraulische olie. Hij vertelt: “Het monitoren van hydraulische olie is niet alleen belangrijk om te constateren of de olie zelf nog in orde is – bijvoorbeeld met betrekking tot de beschikbare additieven, viscositeit en zuurgraad – maar levert tevens een schat aan informatie op over de conditie van het hydraulische systeem. De aan- of afwezigheid van bepaalde stoffen en deeltjes kunnen een indicatie zijn voor ongewone slijtageprocessen, lekkages, foutief gebruik of bijzondere omstandigheden.”
Gebruik geen colaflesje
De weg naar een analyse begint met het nemen van een oliemonster. Bedenk dat de analyse zo betrouwbaar is als het oliemonster representatief is. Dat betekent in eerste instantie dat een monsternameflesje moet worden gebruikt dat speciaal voor oliemonsters geschikt is. Corné Balvert: “Soms worden oliemonsters in oude cola- of sapflesjes opgestuurd. En dan verbaast de klant zich vervolgens ook nog over het feit dat er sinaasappelvezels in het monster zijn aangetroffen. En dit is geen grap.”
Vervolgens is het belangrijk om het monster op de juiste plaats in de installatie te nemen. Direct na het filter levert altijd een prima resultaat, maar met de deeltjes is ook de informatie over mogelijke slijtageprocessen gefilterd. Een monster onderuit de hydrauliektank waar zich vuil of vocht kan verzamelen door bezinking wordt afgeraden.
Lab en rapportage
Bij de keuze van het laboratorium is het belangrijk om een lab te kiezen dat werkt volgens de normen die passen bij de applicatie en dat ook kan ondersteunen bij het adviseren wélke analyses moeten worden uitgevoerd. Na het onderzoek stuurt het lab de rapportage toe. Soms enkele pagina’s met cijfermatige bevindingen die voor een niet-specialist lastig zijn te interpreteren. Veel laboratoria geven daarnaast middels een stoplichtindicatie aan of bepaalde waarden over grenzen heen gaan. Corné Balvert: “De rode indicaties zijn in elk geval reden om reactief actie te ondernemen. Maar beter is het nog om als bedrijf samen met een specialist het rapport te analyseren en al in een vroeg stadium naar beginnende afwijkingen te kijken om preventief ad-hoc acties te kunnen voorkomen. Op deze manier haal je het maximale uit de olieanalyses.”
Er zijn vele zaken die meer kunnen vertellen over de systeemconditie. Zo kunnen metalen die uit de slijtagescan naar voren komen, een goede aanwijzing zijn van het onderdeel waarvan deze afkomstig zijn. Ook de vorm van de geanalyseerde slijtagedeeltjes geeft informatie of het om een abrassieve, adhesieve of erosieve slijtage gaat.
Trendanalyse
Bedrijven die méér met de analyses willen doen, hebben wat voorbereidend werk te doen. Dit start met het vastleggen van een zogenaamde baseline van de olie voor iedere installatie of machine. In feite dus een nulmeting die aangeeft hoe de nieuwe olie is wanneer deze de machine in gaat. Vervolgens is deze baseline dé referentielijn voor iedere volgende analyse.
Ook wanneer waarden nog geen aanleiding geven voor actie – en in het groene gebied vallen van de stoplichtfunctie – kunnen trendanalyses aangeven dat er toch een stijging of daling gaande is waarop je alvast kunt anticiperen. Corné Balvert: “Doe je aan olieanalyse, haal er dan ook meteen het maximale uit door een specialist in de arm te nemen voor de interpretatie of zelf kennis op te doen.”
